به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل کانون استان سمنان، ششمین‌ویژه‌برنامه‌ی مسافر شهر ادب از سلسله‌نشست‌های خوانش متون ادبی با محوریت خوانش حکایت‌ها و قصه‌های مرزبان‌نامه، پیش از ظهر پنج‌شنبه ۲۴ تیر ۱۴۰۰ با تدریس مهشید بشیری شاعر، نویسنده، منتقد ادبی و مربی کارگاه نوشتن خلاق مرکز فرهنگی‌هنری شماره دو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دامغان، برگزار شد.
بشیری در معرفی مرزبان‌نامه اظهار داشت: در آخرین سال‌های سده‌ی چهارم هجری، یکی از اسپهبدان(فرماندهان سپاه) و شاهزادگان مازندران، به نام مرزبان‌بن‌رستم کتابی به شیوه‌ی کلیله و دمنه فراهم آورد که شامل داستان‌ها و تمثیل‌های پندآموز از زبان جانوران و انسان‌ها بود و از این طریق به‌طور غیر مستقیم، پندها و اندرزهای خود را به پادشاهان زمان خود می‌گفت. این شیوه در میان دانایان هندی و ایرانی رواج داشت و در ایران پس از اسلام نیز ادامه یافت. او این اثر را «مرزبان‌نامه» نام نهاد که در اصل به زبان طبری(گویش مازندران قدیم) نوشته شده بود و بعدها در نیمه‌ی اول قرن هفتم هجری، یکی از دانشوران عراق عجم به نام سعدالدین وراوینی(اهل وراوین در نزدیکی اهر) آن را از زبان طبری باستان به فارسی دری، تحریر و ترجمه کرد.
وی در ادامه افزود: مرزبان‌نامه‌ی وراوینی شامل ۹ باب، یک مقدمه و یک ذیل است و وراوینی برخی از حکایت‌ها را در تحریر خود نیاورده و در واقع خلاصه‌ای از کتاب را به پارسی نقل کرده است.
بشیری یادآور شد: ترجمه‌ی وراوینی از بدایع(تازه‌های) آثار پارسی و یکی از شاهکارهای نثر فارسی است که به شیوه‌ی مصنوع و متکلف و با سجع و صنایع دیگر لفظی و استفاده از اصطلاحات علمی و اشعار و اخبار و امثال فارسی و عربی نگاشته شده و اهمیت آن به‌خصوص در آن است که افکار شاعرانه چنان در نثر راه‌یافته که به آن اثر، تازگی، زیبایی و لطف بخشیده و آن را در نوع خود بی‌نظیر ساخته است.
وی درخصوص نثر مصنوع یا نثر فنّی گفت: نثری است که آمیخته با صنایع لفظی مانند سجع و جناس و امثال آنها باشد و در این سبک، نویسنده بیش‌تر به ظاهر الفاظ توجه دارد و مهم‌ترین عنصر آن سجع است و ازجمله صنایع لفظی و معنوی که در مرزبان‌نامه به‌کار رفته می‌توان به سجع، موازنه و مترادف، جناس، تشبیه، استعاره، کنایه، تضمین آیات و احادیث، تضاد، مراعات‌النظیر، ارسال‌المثل، استشهاد و مثال اشاره کرد.
بشیری در مقایسه مرزبان‌نامه با کلیله و دمنه تأکید کرد: مرزبان‌نامه به شیوه‌ی کلیله و دمنه، شامل حکایت‌ها و افسانه‌های حکمت‌آمیز است و از زبان انسان‌ها و وحوش نوشته شده و این ویژگی‌ها و نیز شیوه‌ی نگارش کتاب باعث شده تا این اثر را تقلیدی از کلیله و دمنه بدانند و اهمیت آن را بیش‌تر از فنّ نگارش آن قلمداد کنند، در صورتی‌که وقتی زیرساخت و محتوای این دو کتاب را مقایسه می‌کنیم، متوجّه می‌شویم که دیدگاه حاکم بر آنها در زیرساخت‌های فکری بسیار متفاوت است؛ اما ممکن است این سؤال برای مخاطب پیش بیاید که جهان‌بینی مرزبان‌نامه تحت تأثیر جهان‌بینی ایران باستان و یا فرهنگ و اندیشه‌ی هندی حاکم بر کلیله و دمنه است.
وی در ادامه تصریح کرد: دیدگاه حاکم بر مرزبان‌نامه برخلاف کلیله و دمنه، دیدگاهی مثبت‌نگر است، به‌طوری‌که بیش‌تر داستان‌های آن، دارای پایان خوبی است و زیرساخت فکری مرزبان‌نامه بر اساس فلسفه‌ی پیروزی نیکی بر بدی و جهان‌بینی ایرانی شکل گرفته و بر همین اساس، این اثر نه تنها تقلیدی محض از کلیله و دمنه نیست؛ بلکه تدوینی هدفمند و آگاهانه است و از نظر زبانی نیز با توجه به اینکه هر دو از نمونه‌های نثر مصنوع هستند، مرزبان‌نامه نسبت به کلیله و دمنه، بیش‌تر از صور خیال بهره برده و کلام نویسنده به کلام شاعران شبیه‌تر است.
گفتنی است؛ خوانش دو قصه از مرزبان‌نامه با عنوان «پرنده نادان، ماهی دانا» و «موش و مار» توسط مهشید بشیری، حکایت «باغبان نیک‌اندیش» توسط فاطمه قزوهی عضو نوجوان، معرفی کتاب مرزبان‌نامه در قالب کلیپ کوتاه توسط سیما امیرعبداللهیان مربی کارگاه نوشتن خلاق مربی مرکز فرهنگی‌هنری شماره یک کانون دامغان، مسابقه ارسال خوانش حکایتی از مرزبان‌نامه و… از دیگر بخش‌های این ویژه‌برتامه بود.
